ایمپلنت دندان چیست ؟
ایمپلنت دندان ، پین هایی هستند( فیکسچر نامیده می شوند) که از تیتانیوم خالص سازگار با بافتهای بدن ساخته شده که درون استخوان فک به طریق جراحی کاشته میشود و پروتز دندان(ثابت و متحرک) ،قابل اتصال به این ایمپلنت ها هستند.
امروز شاید بتوان گفت حدود صد نوع ایمپلنت در بازارهای جهانی وجود دارد ولی معیار خوبی ایمپلنت، بر اساس پاسخ بافتهای پذیرنده ایمپلنت نسبت به آن می باشد که موفقیت کاشت دندان را تعیین می کند.
تاریخچه ایمپلنت
فکر میکنم بررسی کوتاهی در مورد تاریخچه و علل پدید آمدن ایمپلنت دندان برای شما عزیزان جالب باشد . از هزاران سال پیش بشر در فکر جایگزینی دندانهای از دست رفته بوده است. روشهای گوناگون با مواد مختلف امتحان گردید تا بالاخره دکتر Branemark سوئدی موفق گردید ایمپلنتی (implant) از جنس تیتانیوم را بعنوان پایه جایگزین کننده ریشه بصورت علمی عرضه کند.
از آن به بعد تمام پیشرفتهای علم معطوف به فرم ایمپلنت و سطح ایمپلنت دندان گردید تا بیشترین موفقیت دراز مدت را داشته باشد. تا چند سال پیش ایمپلنت یک عمل لوکس برای افراد خاص به حساب می آمد و تعداد کمی از دندانپزشکان این عمل را انجام می دادند ولی امروزه با گسترش علم و ساده تر شدن روند کاشت دندان و برگزاری گسترده تر کلاسهای آموزش ایمپلنت، این معجزه دندانپزشکی در دسترس همگان قرار دارد.
نقش ایمپلنت در حفظ استخوان فک چیست؟
وقتی شما دندانتان را از دست می دهید ، آهسته آهسته استخوان در آن ناحیه تحلیل می رود و کم کم دندانهای مجاور تغییر مکان می دهند و تماسشان غیر عادی می گردد ، سپس دندانهای مقابل رویش بی رویه می کنند و سیستم دندانی شما را دچار اختلال مینمایند .
استخوان فک کم کم تیز می شود و نسج نرم روی آن ( لثه ) نازک و آسیب پذیر می شود . زبان رشد بی رویه می کند و در جای خالی قرار می گیرد . در صورت از دست دادن دندانهای بیشتری عملکرد در بدن ۴ تا ۵ برابر کاهش می یابد و شخص به سمت غذاهای غیر فیبری و نرم گرایش پیدا می کند . وقتی استخوان تحلیل می رود در این زمان حتی درمان توسط ایمپلنتهای دندانی گاهی غیر ممکن و یا خیلی سخت و زمان بر می شود .
حجم استخوان فک علاوه بر کارآیی آن بعنوان محافظ ریشه دندان در ظاهر افراد هم تاثیر به سزائی دارد. ایمپلنت های دندانی در نقاطی که دندان از دست رفته است می توانند حجم استخوان فرد را حفظ کنند و با بهبود ظاهر صورت در بهبود کیفیت زندگی افراد تاثیر به سزائی بگذارند.
اگر ایمپلنت انجام نشود وجای دندان خالی بماند چه می شود؟
وقتی شما دندانتان را از دست می دهید ، آهسته آهسته استخوان در آن ناحیه تحلیل می رود و کم کم دندانهای مجاور تغییر مکان می دهند و تماسشان غیر عادی می گردد ، سپس دندانهای مقابل رویش بی رویه می کنند و سیستم دندانی شما را دچار اختلال مینمایند. استخوان فک کم کم تیز می شود و نسج نرم روی آن ( لثه ) نازک و آسیب پذیر می شود . زبان رشد بی رویه می کند و در جای خالی قرار می گیرد . در صورت از دست دادن دندانهای بیشتری عملکرد در بدن ۴ تا ۵ برابر کاهش می یابد و شخص به سمت غذاهای غیر فیبری و نرم گرایش پیدا می کند . وقتی استخوان تحلیل می رود در این زمان حتی درمان توسط ایمپلنتهای دندانی گاهی غیر ممکن و یا خیلی سخت و زمان بر می شود .
چه کسانی میتوانند از ایمپلنت استفاده کنند؟
افرادی که به هر علتی دندان ازدست داده باشند کاندید ایمپلنت دندان هستند. ایمپلنت جهت جایگزینی دندان تا بازسازی همه دندانها را در بر می گیرد. در مورد از دست دادن یک یا چند دندان دیگر نیازی به تراش دندانهای مجاور بعنوان پایه پروتز نیست. ایمپلنت داخل استخوان قرار می گیرد و روکش روی همان ایمپلنت بدون اتکاء به دندانهای مجاور قرار داده می شود.
در مورد بیمارانی که دندانهای زیاد یا همه دندانها را از دست داده باشند با قرار دادن چند ایمپلنت در فک آنها و استفاده از آنها بعنوان پایه می توان پروتز متکی بر ایمپلنت جهت جایگزینی دندانهای از دست رفته قرار داد. در مورد بیماران کاملأ بی دندان می توان با قرار دادن حداقل دو ایمپلنت در هر فک پروتزی متحرک ولی محکم و بدون لغزش و لقی در اختیار بیمار قرار داد.
حتی در مورد بیماران بی دندان که در حال استفاده از پروتز متحرک هستند می توان با قرار دادن دو پایه ایمپلنت در فک آنها همان پروتز را با کمترین هزینه کاملأ محکم و باثبات کرد. بیمارانی که دچار بیماری‌های سیستمیک چون بیماری‌های قلبی ـ عروقی هستند، در صورتی که مشکلات قلبی‌شان، از نارسایی عروق کرونر گرفته تا فشار خون و… کنترل شده باشد و تحت مشاوره پزشکی قرار گرفته باشند، میتوانند جراحی ایمپلنت کنند.
چه کسانی نمی توانند از ایمپلنت استفاده کنند ؟
در حال حاضر تنها گروه‌هایی که برای کاشت دندان مناسب نیستند، شامل بیمارانی است که به نوعی دچار ضعف سیستم ایمنی هستند، به عنوان مثال بیمارانی که رادیوتراپی داشته‌اند، به مدت دو سال نمی‌توانند ایمپلنت کنند. همچنین افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند، نمی‌توانند کاشت دندان داشته باشند.
پس برای رسیدن به نتیجه مطلوب در کاشت دندان داشتن لثه‌ای سالم با خون‌رسانی مناسب و سیستم ایمنی مناسب ضروری است.
در سال‌های نه‌چندان دور، کاشت دندان برای بسیاری از بیمارانی که مبتلا به بیماری‌های شایع زمینه‌ای چون بیماری‌های قلبی ـ عروقی، دیابت، نارسایی کلیوی، پوکی استخوان، بیماری‌های تیروییدی و آرتریت روماتوئید بودند، امکان‌پذیر نبود و این بیماران مجبور به استفاده از پروتزهای متحرک با مشکلات خاص خود بودند.
اما امروزه با پیشرفت ایمپلنت‌ها، قدرت اتصال آنها به استخوان افزایش یافته و این امکان فراهم شده که بیمارانی با مشکلات زمینه‌ای بتوانند درمان ایمپلنت را انجام دهنددر صورتی که بیمار دارای هرگونه بیماری کنترل‌نشده‌ای باشد مثل دیابت، امکان جراحی ایمپلنت وجود نخواهد داشت، اما با کنترل بیماری زمینه‌ای، این امکان فراهم خواهد شد.
طی درمان ایمپلنت در بیماران دیابتی علاوه بر مشکلات زمینه‌ای، احتمال مشکلات موضعی نیز در ناحیه جراحی وجود خواهد داشت. در این بیماران کنترل سطح قند خون، حداقل سه ماه قبل از ایمپلنت لازم است. این بیماران حتی پس از جای‌گذاری ایمپلنت نیز در خطر ایجاد مشکلات پس از درمان خواهند بود. همچنین رعایت بهداشت دهان و کنترل سطح قند خون از نکات بسیار مهم در این دسته از بیماران است.در بیماران مبتلا به آرتریت روماتویید که سال‌های زیادی از داروهای کورتیکواسترویید استفاده می‌کنند، عواملی مانند افزایش قند خون و کاهش تراکم استخوان موجب افزایش مشکلات پس از کاشت ایمپلنت خواهد شد.
مراقبتهای بعد از جراحی ایمپلنت دندان
نکاتی مفید برای بالا بردن میزان موفقیت درمان به منظور مراقبتهای بعد عمل
- پس از کاشت ایمپلنت به مدت ۱ روز از مسواک زدن در اطراف ناحیه عمل خودداری کنید.
- شستن دهان تا ۸ ساعت بعد از عمل جراحی توصیه نمی شود.
- بهتر است روز بعد از عمل جراحی، از دهان شویه استفاده شود. بهترین محلول برای شستشوی دهان کلرهگزیدین روزی ۳ مرتبه باشد.
- نوشیدن پس از جراحی به راحتی امکان پذیر است ولی در مورد خوردن، باید دقت داشته باشید که بی حسی اثر خود را از دست داده باشد.
- ایمپلنت های دندانی نیز همانند دندان طبیعی به مراقبت نیاز دارند. زیرا پلاکت های میکروبی باعث عفونت لثه می شوند. بنابراین، توصیه می شود از برس های بین دندانی، نخ دندان، مسواک و ترجیحا خمیردندان های مخصوص ایمپلنت استفاده گردد.
- افرادی که از implant استفاده می کنند باید از کشیدن سیگار، خوردن قهوه و نوشیدن چای در سه روز اول پرهی