هرگاه دندان های آسیای کوچک و بزرگ فک بالا کشیده می شود و مدت زیادی از آن می گذرد از طرفی استخوان نگهدارنده دندان تحلیل می یابد و از طرفی سینوس بزرگ می شود. همین مسئله باعث می شود موقعی که بخواهیم جای این دندان ها ایمپلنت بگذاریم استخوان کافی موجود نباشد. برای حل این مسئله روشی به نام سینوس لیفت یا بالا بردن سینوس به کار گرفته می شود.

جراحی سینوس یا لیفت سینوس چیست ؟

جراحی سینوس یا  لیفت سینوس، یک عمل است که در آن یک استخوان به فک بالا در ناحیه‌ی دندان‌های آسیای بزرگ و دندان‌های آسیای کوچک اضافه می‌شود. گاهی این عمل را به‌عنوان عمل بالا بردن سینوس نیز می‌نامند. استخوان به ناحیه‌ی بین فک و سینوس‌های فک بالا که در هر دو طرف بینی‌تان قرار دارند، افزوده می‌شود. برای ایجاد فضای کافی برای استخوان، غشای سینوسی باید به‌صورت رو به بالا حرکت یا “لیفت” داده شود. یک عمل لیفت سینوس معمولاً توسط یک متخصص انجام می‌گیرد. این متخصص می‌تواند یا یک جراحی فک و صورت باشد یا یک جراح و متخصص لثه. یک جراحی لیفت سینوس زمانی انجام می‌گیرد که برای کاشت ایمپلنت دندان، ارتفاع استخوانی در فک بالا کافی نباشد، یا سینوس‌ها خیلی به فک نزدیک باشند.

در چه مواردی جراحی سینوس لازم است؟

علت جراحی سینوس برای کاشت استخوان، ناکافی بودن استخوان فک بالا است. علت نامناسب بودن استخوان فک بالا ممکن است مربوط به عمل جراحی در گذشته ( برای مثال کشیدن دندان) یا عفونت پیشرفته لثه باشد. یکی از متداول‌ترین مشکلات استخوان فک بالا این است که اندازه آن در مقایسه با اندازه و شکل سینوس ماگزیلاری نسبتاً کوچک است به همین علت استخوان برای فرورفتن ایمپلنت قطر کافی ندارد.

انواع جراحی سینوس و ارتباز آن با ایمپلنت دندانی

در روش های عادی و متداول کاشت ایمپلنت  ارتفاع استخوان کافی و امکان قرار دادن ایمپلنت دندان طبق روش استاندارد برقرار می باشد. حداقل ارتفاع استخوان مورد نیاز به طرح ایمپلنت دندان و تراکم استخوان بستگی دارد. در محل هایی که نیرو و فشار کم باشد این حداقل ارتفاع 9mm است، اما میزان ایده آل استخوان mm۱۲ و بیشتر در نظر گرفته می شود. در صورت عدم وجود این موارد و قبل از کاشت ایمپلنت دندانپزشک انواع جراحی زیر را پیشنهاد میدهد :

1- سینوس لیفت بسته ( Close Sinus Lift )

در صورتی که حداکثر mm3 استخوان، از حد مورد نیاز کمتر باشد، در این مواقع استخوان فک توسط تکنولوژی جدید سینوس لیفت بسته تا کف سینوس دریل می شود و سپس توسط سایر دریل های مورد استفاده فضای کافی جهت کاشت ایمپلنت با طول مناسب ایجاد شده و آن فضا توسط پودر استخوان پر می شود و سپس ایمپلنت در آن ناحیه داخل سینوس کاشته می شود . لازم به ذکر است که در گذشته و همچنین در بسیاری از مراکز کاشت ایمپلنت انجام سینوس لیفت هنوز به روش قدیمی ( یعنی استفاده از استئوتوم و شکستن استخوان ) انجام میشود، که در آن روش ، استخوان فک تا یک میلیمتری کف سینوس دریل شده  و سپس استئوتومی به میزان ۱-۲mm  زیر کف سینوس بر اساس تراکم استخوان انجام می شود.

به این صورت که استئوتوم با انتهای صاف وارد شده و 2mm  بالاتر از محل حفره آماده شده ایمپلنت Tap ( ضربه زده می شود ) می شود و یک شکستگی green stick در کف سینوس، استخوان و غشاء سینوس را بلند کرده و بعد ایمپلنت ۲-۳ mm بالاتر از اندازه دریل اولیه قرار می گیرد.در سینوس لیفت بسته ( Close Sinus Lift ) چون تشخیص پاره شدن غشاء سینوس ممکن نمی باشد لذا بهتر است از pack کردن Bone material در محل دریلینگ جدا خودداری شود. چون در این حالت Bone material وارد سینوس شده و منجر به عفونت می شود.

مزایا و معایب لیفت بسته :

الف – ازمزایای سینوس لیفت بسته عبارتند از :

۱- جراحی غیر تهاجمی با وسعت بسیار کم

۲- عدم نیاز به مراقبتهای خاص بعد از عمل

۳- هزینه کمتر

۴- زمان جراحی کوتاهتر

۵- اجرای جراحی در یک جلسه

ب- معایب سینوس لیفت بسته:

۱– فقط برای یک دندان انجام میشود و برای چند دندان باید در چند ناحیه مجزا این کار انجام شود

2- این روش به نوعی Blind تکنیک است و عدم موفقیت در روز جراحی قابل تشخیص نیست

2- سینوس لیفت باز ( Open Sinus Lift ) و کاشت همزمان ایمپلنت دندان:

این راهکار زمانی تجویز می گردد که حداقل ۵mm استخوان عمودی و با عرض کافی در منطقه بین کف سینوس و لبه استخوان باقیمانده موجود باشد. دندانپزشک با دسترسی جانبی به سینوس درست در بالای استخوان آلوئول باقیمانده، ممبران سینوس را به سمت فوقانی انتقال داده بعد مخلوطی از انواع پودرهای مورد نیاز را در فضایی که قبلا توسط سینوس اشغال شده بود قرار می دهد و سپس با قرار دادن غشاء محافظ قابل جذب روی ناحیه دسترسی به سینوس محل جراحی بسته می شود و سپس ایمپلنت بلافاصله در ناحیه قرار می گیرد.

3- سینوس لیفت باز ( Open Sinus Lift ) و کاشت تاخیری ایمپلنت دندان :

این درمان هنگامی تجویزمی گردد که کمتر از 5mm استخوان بین لبه استخوان و کف سینوس باقیمانده باشد. کیفیت و ارتفاع استخوان این ناحیه برای قرار دادن همزمان ایمپلنت با جراحی آگمنتاسیون استخوان ( افزایش ارتفاع استخوان ) یا به مدت کوتاهی پس از آن نامناسب است. بنابراین پس از دسترسی به سینوس مانند روش سوم و قرار دادن مواد پیوندی استخوان ناحیه جراحی بسته می شود و بعد از ۱۰-۶ ماه ایمپلنت ها در محل مورد نظر قرار داده می شوند.

مزایای سینوس لیفت باز(open):

۱- امکان افزایش ارتفاع استخوان تا اندازه مورد نیاز بدون محدودیت

۲- تشخیص میزان موفقیت در روز جراحی

عمل جراحی سینوس یا  لیفت سینوس چگونه انجام می‌شود؟

جراحی سینوس یا  لیفت سینوس  یک عمل جراحی کاملاً تخصصی است که نیازمند دانش و تجربه کافی می‌باشد. عمل جراحی حدود یک تا یک و نیم ساعت طول می‌کشد. مراحل این عمل بصورت زیر است ؟

۱- بریدن لثه 

ابتدا جراح بافت‌های لثه فک بالا را برش زده و آنها را بالا می‌زند تا به استخوان پشت آن‌ها دسترسی پیدا کند. سپس در استخوان برشی ایجاد می‌کند.

۲- بریدن استخوان فک 

سوراخ یا منفذی به نام پنجره جانبی در استخوان ایجاد می‌شود تا به غشای پوشاننده حفره ‌های سینوس که سینوس را از فک بالا جدا می‌کنند، دسترسی ایجاد شود. این غشا کنار کشیده شده و از استخوان فک جدا می‌شود.

۳- بالا کشیدن غشای سینوس

غشای حساس پوشاننده سطح داخلی حفره‌ های سینوسی، از کف سینوس جدا می‌شود. این کار با استفاده از ابزاری شبیه به کاردک صورت می‌گیرد. انجام این کار بسیار دشوار بوده و در بسیاری از موارد ممکن است باعث پارگی غشا و افزایش و زمان جراحی فک احتمال عوارض ناشی از عمل شود.

۴- پیوند استخوان 

مواد پیوند استخوان در داخل پنجره ایجاد شده در استخوان قرار می‌گیرد. چندین نوع ماده پیوندی وجود دارد (استفاده از استخوان بدن بیمار، استخوان حیوانی یا مواد سنتزی مصنوعی) که بسته به شرایط و ترجیح شما و پزشک انتخاب می‌شود.

۵- بستن زخم

پس از اتمام پیوند استخوان، با قرار دادن غشای کلاژن و چندین بخیه، برشهای باز شده، بسته می‌شوند. پیوند استخوان به مدت چند ماه در جای خود مانده و به استخوان فک جوش می‌خورند. این فرآیند ممکن است شش تا نه ماه طول بکشد.

مراقب های بعد عمل

بعد از انجام جراحی، ممکن است دچار کمی ورم در آن ناحیه شوید. ممکن است خونریزی از بینی و دهان داشته باشید. از دمیدن هوا در بینی یا عطسه کردن شدید پرهیز کنید. انجام یکی از این کارها می‌تواند منجر به جابجا شدن موارد پیوند استخوان و یا باز شدن بخیه‌ها باز شود.

دندان‌پزشک شما ممکن است یک اسپری سالین (شستشو دهنده‌ی بینی) به شما می‌دهد تا پوشش داخلی بینی‌تان را مرطوب نگه‌دارید و داروهایی را برای جلوگیری از گرفتگی و التهاب تجویز خواهد کرد. همچنین داروهای مسکن، یک آنتی‌بیوتیک و یک دهان‌شویه ضدمیکروبی برای جلوگیری از بروز عفونت برای شما تجویز می‌شود.

بعد از ۷ تا ۱۰ روز باید نزد دندان پزشک خود مراجعه کنید. او محل جراحی را بررسی می‌کند و اگر بخیه‌ها جذبی نباشند، آن‌ها را می‌کشد. ممکن است از شما بخواهد که برای اطمینان از بهبودی کامل محل، مدتی بعد مجدداً مراجعه کنید.

بعد از جراحی سینوس، باید چند ماه صبر کنید تا موارد پیوند استخوانی سخت و محکم و با فکتان یکدست شوند. بسته به مواد به‌کاررفته برای پیوند استخوان، ایمپلنت‌ها ممکن است ۴ الی ۹ ماه بعد کاشته شوند.

برخی از متخصصان از پروتئین‌هایی بنام فاکتورهای رشد برای کمک به تسریع در سخت شدن استخوان جدید استفاده می‌کنند. پلاسمای غنی از پلاکت (Platelet-rich plasma -PRP) که حاوی فاکتورهای رشد هستند، قبل از عمل، از خون خودتان گرفته می‌شود و با مواد پیوندی ترکیب و در سینوستان قرار داده می‌شود. پروتئین مورفوژنیک استخوانی نوترکیب انسانی، یک پروتئین مهندسی‌شده است که در حال حاضر در دسترس می‌باشد. این پروتئین سبب تحریک تشکیل استخوان بدون پیوند دادن مواد استخوانی جدید می‌شود.

خطرات و عوارض احتمالی لیفت سینوس 

۱- خطرات حین عمل جراحی

مهم‌ترین خطر احتمالی جراحی لیفت سینوس سوراخ شدن یا پاره شدن غشای سینوس است. در صورتی که چنین اتفاقی رخ بدهد، جراح یک پد مخصوص بر روی آن قرار می‌دهد. در صورتی که ترمیم موفقیت ‌آمیز نباشد، ممکن است جراح فرایند را متوقف کرده و به سوراخ ایجاد شده در غشای سینوس فرصت جوش خوردن بدهد و بعدا کار لیفت سینوس را ادامه دهد. در چنین شرایطی از شما خواسته می‌شود چند ماه بعد برای ادامه درمان بازگردید.

۲- خطرات پس از عمل جراحی

احتمالاً پس از عمل لیفت سینوس باز مشکلاتی مانند درد، ناراحتی، تورم صورت و کمبودی را احساس می‌کنید. بیشتر افراد با چند روز استراحت بهبود یافته و می‌توانند به سر کار باز گردند. همچنین ممکن است خونریزی دهان یا بینی را تجربه کنید. از شما خواسته می‌شود به بینی خود فشار وارد نکنید چرا که ممکن است مواد پیوند استخوان جابه‌جا شده و بخیه ‌ها شل شوند.